Marijnissen en SP moesten ‘zo snel mogelijk naar zijkant’
Door Erwin Buter en Wierd Duk

DEN HAAG (GPD - De SP was de grote winnaar van de verkiezingen in november, maar gaat zo goed als zeker niet regeren. Jan Marijnissen wordt verweten dat hij zich tijdens de formatiebesprekingen met CDA en PvdA nooit echt heeft ingespannen. Onzin, meent de SP-voorman zelf.
Met gemengde gevoelens kijkt SP-leider Jan Marijnissen (54) terug op de afgelopen weken. Zijn partij werd de grote winnaar van de Tweede Kamerverkiezingen, maar de SP gaat - vooralsnog - niet regeren. Marijnissen: ‘Toen kregen we er ook nog eens de schuld van dat de onderhandelingen met Balkenende en Bos spaak liepen. Vooral de PvdA heeft ons bewust in die hoek gedrukt. En de media liepen er massaal achteraan. Daar ben ik enorm van geschrokken: hoe alles in het werk wordt gesteld om een beeld te laten ontstaan dat haaks staat op de werkelijkheid. ‘Marijnissen is weggelopen’. Ja, dacht het niet.’
Hoe ging het dan wel? ‘Het CDA wilde helemaal niet in gesprekken met ons investeren’, zegt Marijnissen. ‘Balkenende bleef maar beweren dat hij ‘goud had gewonnen’. Terwijl, volgens mij, links negen zetels heeft gewonnen en rechts negen verloren. Bos en ik hebben ons openlijk voor een coalitie met het CDA uitgesproken. Maar Balkenende zag daar niks in en maakte al snel duidelijk dat hij het met de ChristenUnie wilde proberen. Dat heb ik hem over de SP nooit horen zeggen. Het was trekken aan een dood paard.’
Een links kabinet, met PvdA en GroenLinks, was de eigenlijke droom van Marijnissen. Dit mislukte, ‘met dank aan Wouter Bos’. Marijnissen: ‘Ik ben ervan overtuigd dat we waren geslaagd als we beter hadden samengewerkt, door middel van een 25-puntenplan waarmee we naar de kiezers hadden kunnen gaan met het verhaal: stem op één van ons, halen we een meerderheid, dan gaan we dit plan doorvoeren. En natuurlijk had er een lijstverbinding moeten zijn van de drie partijen. Toen de PvdA dat weigerde, ging het met hen bergafwaarts.’ De sociaaldemocraten waren, volgens Marijnissen, alleen met strategie bezig. ‘Hoe worden we de grootste? Hoe winnen we van Balkenende? Die arrogantie zit er zo diep in. Ik nodigde Bos en Halsema (fractievoorzitter GroenLinks, red.) uit voor een etentje in Brabant. Maar eerst moest het per se in Amsterdam zijn, toen had Bos geen tijd en op het laatst, toen ze toenadering tot ons zochten om de schade te beperken, kwamen we niet verder dan dat bespottelijke kopje koffie voor de camera’s in Amsterdam. Het ging nooit over de inhoud.’
Hij herinnert zich een veelzeggend moment. ‘We kwamen uit de informatiebesprekingen. Bos en Balkenende zeiden tegen mij: ‘Jan, ga jij maar als eerste naar buiten’. Ik stond daar wel tien minuten journalisten te woord. Intussen waren zij binnen hun verhaal op elkaar aan het afstemmen. Het heeft met elegantie te maken. Wij hebben altijd gezegd: samenwerking met dit CDA is voor de SP niet reëel. Maar door de uitslag op 22 november voelden we ons verplicht om gesprekken te voeren. Het CDA heeft immers ook een sociale vleugel. Zij speelden echter een politiek spel met maar één doel: hoe manoeuvreren we de SP zo snel mogelijk naar de zijkant.’
Het succes van de SP en ook van de PVV van Geert Wilders (acht zetels winst) zou erop duiden dat steeds meer burgers bereid zijn voor extremere oplossingen te kiezen. SP en PVV zouden zelfs in dezelfde vijver vissen.
Die suggestie schiet bij Marijnissen in het verkeerde keelgat: ‘Het is onzin dat de PVV-kiezers ónze kiezers zouden zijn. Onze nieuwe kiezers komen vooral van de PvdA.
Het zijn de mensen van wie de beroepseer op de tocht staat: verplegend personeel, leraren. Onder Paars, met de PvdA, is de ontmanteling van de publieke sector begonnen. Marijnissen wordt in het geval van een CDA/PvdA/CU-kabinet de nieuwe oppositieleider, als aanvoerder van de grootste oppositionele fractie. ‘Ik ben van plan met iedereen te gaan praten. Ook met de VVD. Gewoon, kijken op welke punten we kunnen samenwerken. Ik wil constructief oppositie voeren. Niet dat rabiate gehakketak.’
De kans mag miniem zijn, Marijnissen blijft hopen op regeringsdeelname. Zijn formatieteam staat nog klaar. ‘Natuurlijk regeren we liever.
De verkiezingsuitslag geeft mij immers gelijk en Wouter Bos ongelijk. Maar geduld is een schone zaak. Vergeet niet: onze lange mars duurt al dertig jaar.’

Bron Tubantia

Vergeet niet: onze lange mars duurt al dertig jaar.